Çapraz Bulaşma Nedir?

Çapraz Bulaşma Nedir?

Çapraz bulaşma, farklı gıdaların aynı üretim hatlarında üretilmesi veya günlük hayatta yemek yaparken aynı kesme tahtasının, bıçağın ya da pişirme kabının kullanılmasından dolayı ürün içeriklerinin birbiri ile karışması çapraz bulaşma olarak ifade edilir. Bu durum özel beslenme gereksinimi olan bireyler için oldukça önemlidir. Örneğin gluten hassasiyeti veya çölyak rahatsızlığı olan bireyler arpa, çavdar veya buğday içeren ürünlerin bulunduğu gıdalarla, glutensiz gıdalar yemek hazırlama sürecinde bulaşabilir. Kesme tahtası, bıçak veya farklı yemeklerin aynı kapta pişmesi çapraz bulaşmaya neden olabilir. Çapraz bulaşma yalnızca çölyak hastaları veya gluten hassasiyeti olan bireyler için risk barındırmaz. Aynı zamanda alerjen gıdalar için de aynı durum geçerlidir. Alerjen içerikli gıdaların içerisindeki minerallerin başka ürüne bulaşmasıda, reaksiyonlara neden olabilir. Bu reaksiyonlar sonucu alerjen riskini açığa çıkarır. Bu risklerin önüne geçebilmek için çapraz bulaşmanın engellemesi gerekir.

Hangi Gıdalar Daha Sık Çapraz Bulaşır?

Genellikle tahıl içeren gıdalar ile glutensiz gıdalar çapraz bulaşır. Süt ve süt ürünlerine alerjisi olan kişiler için süt, peynir, yoğurt gibi gıdalar birbiri ile çapraz bulaşır. Kuruyemişler aynı hatta üretilen diğer gıdalar ile çapraz bulaşabilir. Ayrıca deniz ürünleri, soyadan elde edilen gıdalar ve yumurta da çapraz bulaşabilir.

Çapraz Bulaşma Nasıl Engellenir?

Tüketilen gıdaların dikkatli bir şekilde hazırlanması ve karıştırılması gerekir. Bu nedenle aile bireyleri arasında çölyak hastası olan kişiler için ayrı araç ve gereç kullanılmalıdır. Besinler hazırlanırken birbiri ile karışmaması için eller mutlaka yıkanmalıdır. Ayrıca çiğ ya da pişmiş de olsa yiyecekler birbiriyle karıştırılmamalıdır. Gıdaların hazırlanması ve pişirilmesi kadar alınan ürünün nasıl üretildiği de önemlidir. Ürünlerin üzerinde yer alan etikette “aynı bantta üretilmiştir” gibi bir ibare olup olmadığına dikkat edilmelidir. Bu ibare çapraz bulaşmanın olabileceğini ifade eder. Ayrıca kullanılan gıdaların üzerinde alerjen içerikler olup olmadığına dair yazılı ibareler de bulunabilir.

Çapraz Bulaşmanın Sonuçları Nelerdir?

Çapraz bulaşma, gluten ile ilgili rahatsızlığı olan kişiler için risk taşıyabildiği gibi alerjik reaksiyonlara karşı hassas olan kişiler için de olumsuz sonuçlar doğurur. Bu sonuçlar alerjilerin artmasına, nefes darlığı, deri döküntüsü gibi sonuçları olabilir. Ayrıca çapraz bulaşma gıdanın kalitesinin düşmesine de neden olur. Bu gıdalar bozulabilir ya da tüketilemez tatlar ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda gıdaların çapraz bulaşması ve fark edilmeden tüketilmesi gıda zehirlenmesine de yol açabilir.